Als je veel van een onderwerp weet en het zelf superinteressant vindt, is het soms jammer dat je maar een beperkt aantal woorden tot je beschikking hebt. Zeker als je zo praatgraag bent als ik. Natuurlijk is darlings killen nodig om een verhaal overzichtelijk te houden. Maar soms zijn mensen tóch in die gesneuvelde darlings geïnteresseerd. In mijn artikel voor BKBcampaignwatch over de campagne van Loekasjenka verwijs ik daarom enkele keren door naar mijn eigen site. 

Gaat Loekasjenka iets met de feedback die kiezers op straat geven doen?

Het is niet ondenkbaar dat Loekasjenka daadwerkelijk iets zal doen met de ideeën die hem worden aangedragen. De afgelopen maanden liet hij op steeds meer terreinen toe dat mensen zelf plannen vormden, in sommige gevallen werden ze daar zelfs voor uitgenodigd. In de economie is die ontwikkeling al langer gaande, maar ook daar zit ie de laatste tijd in een stroomversnelling. Voorheen werd al het beleid van bovenaf ontwikkeld en opgelegd, voor inbreng van burgers was in het geheel geen ruimte. Doordat er geen eigenaarschap was, boorden mensen ook hun eigen creativiteit aan om tot oplossingen te komen. Dat is nu langzaam aan het veranderen. Op het oog lijkt dit een democratische ontwikkeling, en in de praktijk brengt het voordelen met zich mee die normaal gesproken bij democratie horen. Het is daarom belangrijk om te beseffen dat deze nieuwe openheid wel door de president geregisseerd wordt. Híj bepaalt waar ruimte ontstaat, naar wie geluisterd wordt, wanneer advies wordt gevraagd, wanneer particulieren iets mogen doen en wat. 

Over het algemeen zie je nu meer vrijheid in Wit-Rusland. Ik denk dat dat komt door de mateloze populariteit van Loekasjenka. Als iedereen al de kant oploopt die jij wenst, waarom zou je de teugels dan niet laten vieren? Ik zie er dus geen werkelijke democratische verandering in. Dat neemt niet weg dat de effecten van deze Potemkinvrijheid groot en mogelijk duurzaam zijn.

 Het idee om burgers om advies te vragen, is niet nieuw. Ook bij de verkiezingen van 2010 dook het al op, maar toen bij de presidentskandidaat Neklayev. Deze dichter was niet verankerd in de oppositiebeweging, althans niet zoveel als zijn tegenstrevers. Hij liet burgers op kaartjes hun wensen schrijven, en wilde op basis daarvan zijn programma vormen. Net als zijn collega’s werd hij tijdens de demonstraties na de verkiezingen gearresteerd en mishandeld. De enige echt oppositionele kandidaat bij deze verkiezingen, Tatyana Karatkevich, komt uit zijn school.