Gangnam Style is het eerste Koreaanse liedje dat Nederlandse dansvloeren weet te vullen. Maar in Azië is Koreaanse cultuur al ruim tien jaar hartstikke cool. Vooral de soaps trekken een miljoenenpubliek. En daarmee zetten ze Zuid-Korea op de kaart als vakantieland.

Vanwege Soaps naar Romantisch Korea

“Oppan Gangnam Style!” Koreaanse muziek schalt nu ook uit Nederlandse radio’s. Psy’s superhit werd ruim een miljard keer bekeken op Youtube en voorlopig lijkt zijn opmars nog niet te stuiten. Enigszins gezet, altijd bezonnebrild en zelfgekozen raar is Psy niet het prototype van de bekoorlijke man. Maar voor Kanako uit Tokyo deert dat niet. Psy is slechts het topje van de Koreaanse ijsberg. Ze legt haar handen op het hart:  “Koreaanse mannen zijn zo romantisch! Ze hebben échte aandacht voor hun vrouw, en ze hebben goede manieren!” Zelf kent ze geen Koreaanse mannen, maar ze heeft haar overzeese buurland wel een paar keer bezocht. “Het is er zo mooi, zo puur. Authentiek, dat is het woord.”

Dat beeld baseert ze op Koreaanse soaps, die razendpopulair zijn in Japan en vrijwel alle andere Aziatische landen. De bekendste is ‘Wintersonate’ uit 2002, met twintig afleveringen. Puber Joon-Sang baalt dat hij niet weet wie zijn vader is. Dan wordt hij verliefd op zijn bescheiden klasgenootje Yoo-Jin en gaat het op slag beter. Wanneer hij bij een auto-ongeluk zijn geheugen kwijtraakt, ziet zijn moeder toch haar kans schoon. Ze verhuist met hem naar de Verenigde Staten, waar niemand hem aan zijn trauma herinnert. Jaren later keert hij, als succesvol architect verloofd terug naar Korea. Uiteraard komt hij op straat Yoo-Jin tegen. Ze herkent  hem meteen. Hoe moet dat nu?

Wintersonate is opgenomen op het eiland Nami, op twee uur van Seoul. Het is piepklein en kent vooral bomen, maar het ligt midden in een snelstromende rivier tussen de bergen. De boot ernaartoe is vol met Maleisische vrouwen. Ze giechelen en zijn zenuwachtig. Ze zijn speciaal voor dit eiland naar Korea gekomen en het stelt ze niet teleur. Ze dringen gillend om op de foto te gaan bij de brug waar de Joon-Sang en Yoo-Jin hun eerste kus uitwisselden. Ook de laan met aan weerszijden hoge bomen, die op alle merchandise van de serie opduikt, wordt voortdurend opgelicht door fotograferende telefoons.

Dat ze hier zijn is best een grote stap, zegt Yen Pek, zelf ook Maleisische. Ze promoveert aan het Azië-Europa instituut van de University of Malaya op de invloed die Koreaanse soaps hebben op toerisme naar Korea. “Maleisiërs gaan het liefst naar moslimlanden op vakantie. Naar Korea willen ze zo graag, dat ze bereid zijn zelf hun halal-eten mee te slepen.”

Maar met 150 duizend vallen de Maleisiërs in het niet bij de 3,2 miljoen Japanners of de 2,2 miljoen Chinezen die Korea jaarlijks aandoen. In de tien jaar sinds de lancering van Wintersonate is het aantal toeristen naar Korea verdubbeld naar ongeveer 10 miljoen per jaar. De Koreanen zoeken nog naar een verklaring voor dit succes, maar nog harder zoeken ze naar nieuwe manieren om het te gelde te maken. Met musicals, boeken, merchandise en een tekenfilmserie is het einde nog lang niet in zicht.

Pek weet wel waarin Koreaanse Soap zich onderscheidt van series van buitenlandse makelij. “Soaps richten zich vaak alleen op het verhaal, maar in Wintersonate schenkt ook veel aandacht voor de details er omheen. De typisch Koreaanse gebruiken, omgangsvormen, het landschap. Het voelt daarom minder oppervlakkig. Mannen en vrouwen gaan bovendien losser en gelijkwaardiger met elkaar om dan in Japan of de Filipijnen.”

Veel voormalige soapacteurs vonden later emplooi als zanger en ze genieten een ongekende sterrenstatus. Elke avond trekken jongens- en meidengroepen met soms wel tien zangers, volle zalen in Tokyo, Seoul en Hongkong. Inmiddels is deze ‘K-pop’ de belangrijkste exponent van de ‘Korean wave’. Met Gangnam Style heeft die golf nu ook het Europese vasteland bereikt.

Fanny uit Hong Kong is voor de achtste keer in Korea. Ze is fan van zo’n soapacteur die popzanger is geworden. Na bijna tien jaar is Fanny het wachten achter dranghekken een beetje zat. Ze overweegt nu in Seoul een hotel te beginnen waar fans van soaps en K-Pop kunnen overnachten als ze op jacht gaan naar hun idolen.

Ze presenteert zichzelf als een expert op het gebied van de Koreaanse cultuur. Bijvoorbeeld over de Koreaanse maaltijd. Alles moet via een ingewikkelde etiquettestructuur worden gegeten. Fanny doceert rustig hoe elk zeewierblad moet worden opgerold en wat je met je handen eet en wat niet. Voor haar is die kennis vanzelfsprekend, in de vele soaps die ze ziet wordt ze er dagelijks mee geconfronteerd.

Eén van die series speelde zelfs in een restaurant. Het is gewoon te bezoeken, in een drukke winkelstraat in Seoul. Buiten hangen grote foto’s van de hoofdpersonen, binnen zit het vol met Japanners en Hong Kong-Chinezen, die priegelen met de Koreaanse metalen stokjes, waarmee je minder grip hebt op het eten dan met de elders gangbare houten.

Het restaurant wordt ook aangeprezen door de Koreaanse organisatie voor toerisme. “Natuurlijk, het zou dom zijn om dat niet te doen” zegt Hyeong-Joon Kim, het hoofd van de afdeling Europa. Ook daar zit Korea als vakantiebestemming in de lift. Kim: “Nederlanders gingen vroeger vooral voor zaken naar Korea. Maar van de 23 duizend Nederlanders die vorig jaar een visum kregen, kwamen er nu 17 duizend voor toerisme.”

Hij wijt ook het Europese succes klakkeloos aan de K-Wave: “In Parijs is een groep van zesduizend mensen die samen naar Koreaanse muziek luisteren en naar Koreaanse series kijken. Dat zijn geen geëmigreerde Koreanen, ze heten gewoon Jean Pierre.” Na even denken: “Japan was altijd populair in Europa. In Japan is iedereen nu weg van Korea. Misschien is het zo gegaan?”

Vast staat dat de toeristische voorzieningen zijn in de afgelopen tien jaar enorm verbeterd en er wordt op veel meer plekken Engels gesproken. Zuid-Korea is daarmee een makkelijk te bereizen land geworden.

Volgens Yen Pek komt het inderdaad voor dat Europese toeristen de K-wave als reden voor hun bezoek noemen. Maar ze noteerde ook andere, minder culturele redenen. Korean Airlines lokt bijvoorbeeld mensen naar zijn thuisbasis door een verplichte meerdaagse overstap in Seoul bij goedkope vluchten naar Australië. “Ook zie je dat sommige mensen sinds de tsunami bang zijn om naar Japan te gaan en ‘dan maar’ voor Korea kiezen.”

Zoals het een academica betaamt, wil ze zolang ze haar onderzoek nog niet heeft afgerond geen definitieve conclusie geven over de rol van de K-wave in het toerisme. “Maar het speelt onmiskenbaar een enorme rol. Bij de keuze van de vakantiebestemming zelf, maar ook indirect. Sinds de K-wave weten mensen veel meer over Korea en hebben ze een heel positief beeld van het land.”

De toeristen die Yen Pek aan ondervraging onderwerpt bezoeken niet alleen filmlocaties. Ze komen ook voor de tempels en winkels. Op het gebied van kleding en cosmetica loopt cool Seoul namelijk ver voor op Tokyo. Eén luxe winkelgebied staat de laatste tijd steeds meer in de belangstelling, lacht ze: Gangnam.

Op vakantie in Korea

Zuid-Korea biedt ongerepte bergen en een lange kustlijn. Het wemelt er van gebouwen op de Unesco-erfgoedlijst, bijvoorbeeld boeddhistische tempels of het grafheuvelcomplex in Gyeongju. Toeristen leven zich ook uit in de vele winkelcentra. Het grootste warenhuis ter wereld staat in Busan en nergens is zoveel cosmetica te koop als in Seoul.

In Suwon, net ten zuiden van Seoul is het enige toiletpretpark van de wereld te vinden. Korea heeft meer van dit soort mafs, zo is er ook een kunstpark met alleen beelden van penissen. Een ander bizar dagtochtje gaat naar de grens met Noord-Korea. Hier kun je chocolaatjes kopen in de vorm van Noord- en Zuid-Koreaanse soldaatjes.

Om in Zuid-Korea van stad tot stad te gaan, kun je kiezen uit treinen en vooral heel expresbussen. Voor geen van beide is een reservering nodig. De grote steden hebben bovendien een heel uitgebreid metronetwerk, en alle stations worden zowel in het Koreaanse als het Latijnse schrift geschreven. Dat geldt niet voor alle lokale bussen, neem dus een briefje met je bestemming mee voor de buschauffeur. Dat krijg je in je hotel of hostel, over het algemeen popelt de receptionist om je op weg te helpen. Op hostelworld en booking.com vind je in elke stad verschillende opties, maar rondvragen kan ook geen kwaad. Een ding is wel onhandig aan reizen in Zuid-Korea: je kunt bijna nergens pinnen met je Nederlandse Maestropas. Zorg dus dat je ook een Visa- of Mastercard meeneemt.